Nakaz zapłaty to orzeczenie sądu podejmowane na posiedzeniu niejawnym, które zobowiązuje pozwanego do uregulowania roszczenia powoda w wyznaczonym terminie. Jeżeli pozwany chce się wdać w spór lub nie zgadza się z roszczeniem powoda musi w tym czasie wnieść środek zaskarżenia przeciwko temu nakazowi.
W polskim systemie prawnym wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje nakazów zapłaty:
pierwszy dotyczy postępowania upominawczego,
drugi – postępowania nakazowego,
a trzeci – postępowania elektronicznego upominawczego.
Każdy z tych rodzajów ma swoje specyficzne zasady procedowania, ale w każdym przypadku nakaz zapłaty jest doręczany pozwanemu wraz z odpisem pozwu i jego załączników oraz pouczeniem dotyczącym możliwości zaskarżenia nakazu i konsekwencji wynikających z jego niezaskarżenia.
Jeżeli pozwanemu nie uda się wnieść środka zaskarżenia w wyznaczonym czasie, nakaz zapłaty staje się prawomocnym orzeczeniem, który stanowi tytuł egzekucyjny.
Oznacza to, że po nadaniu nakazowi klauzuli wykonalności, wierzyciel może dochodzić swojej należności z wykorzystaniem środków egzekucyjnych.
Istnieje także możliwość uchylenia nakazu zapłaty przez sąd, jeśli okaże się, że pozwany nie miał zdolności procesowej, a braki te nie zostały usunięte w terminie wyznaczonym przez przepisy prawa. W takim przypadku sąd uchyla nakaz zapłaty i wydaje odpowiednie postanowienie.
Czas na wniesienie środka zaskarżenia od nakazu zapłaty zależy od rodzaju postępowania.
W postępowaniu upominawczym, gdy nakaz zapłaty doręczany jest w Polsce, termin wynosi dwa tygodnie od jego doręczenia.
Pozwany ma obowiązek złożyć w sądzie środek zaskarżenia, w którym określi, czy zaskarża nakaz w całości, czy tylko w części, a także wskaże zarzuty.
Ważne jest, aby zarzuty te zgłosić przed przystąpieniem do sporu merytorycznego, w przeciwnym razie nie będą one uwzględnione.
Jeśli nakaz zapłaty utraci moc lub zostanie uchylony, sąd przeprowadza dalsze postępowanie na zasadach ogólnych.
Oznacza to, że sprawa wraca do trybu postępowania sądowego, w którym powód ma możliwość dochodzenia swoich roszczeń.
Sąd odrzuci środek zaskarżenia, jeśli będzie on niedopuszczalny, spóźniony, nieopłacony lub zawierać będzie braki, które nie zostały usunięte mimo wezwania.
